Nadeszła jesień a wraz z nią pojawiły się infekcje górnych dróg oddechowych. Wiele osób zmaga się z katarem. Jest to problem tym trudniejszy, kiedy dziecko nie potrafi w sposób właściwy oczyścić nosa. To ważna umiejętność, którą powinni opanować już najmłodsi. Pozwala ona nie tylko skrócić czas infekcji, zapobiec dalszemu rozwojowi choroby (np. wywołaniu stanów zapalnych zatok, uszu), ale również wpływa na prawidłowy sposób oddychania – torem nosowym.
Naturalne, choć niewłaściwe jest to, że dziecko zakatarzone łapie oddech ustami, co doprowadza do niekorzystnego ułożenia języka – na dnie (dole) jamy ustnej. To z kolei skutkuje osłabieniem mięśni języka, które są odpowiedzialne za jego pionizację niezbędną do poprawnej artykulacji niektórych głosek.
Żeby prawidłowo oczyścić nos, dziecko musi zrozumieć, na czym polega dmuchanie. Najlepiej przećwiczyć tę umiejętność, kiedy nie jest ono chore i zacząć od nauki dmuchania ustami.
Przykładowe ćwiczenia, które można wykonać z dzieckiem to:
- puszczanie baniek mydlanych,
- zdmuchiwanie różnych lekkich przedmiotów z dłoni (np. kulek papieru, wacików, piórek, piłeczek pingpongowych),
- dmuchanie na wiatraczki, chorągiewki, papierowe łódki pływające w misce z wodą, na papierowe ozdoby zawieszone na nitkach o różnej długości,
- chuchanie na zziębnięte dłonie, na lusterko, na szybę,
- nadmuchiwanie balonów,
- dmuchanie przez rurkę do wody (robiąc bąbelki),
- próby gwizdania,
- rozdmuchiwanie plamy farby na kartce lub kaszy, pod którą ukryty jest na przykład jakiś obrazek.
Czynności te pozwalają dodatkowo ćwiczyć wargi (ważne przy poprawnej wymowie głosek szumiących) oraz ułożenie języka (ważne przy poprawnej wymowie głosek syczących).
Po wykonaniu tych ćwiczeń należy przejść do prób dmuchania nosem. Na początek możemy poprosić, by dziecko dmuchnęło na własną, otwartą dłoń ustami, by poczuć podmuch powietrza. Następnie niech podniesie ją w górę, do nosa i ponownie dmuchnie. Celem tego ćwiczenia jest uwrażliwienie dziecka na różnicę w dmuchaniu ustami i nosem.
By posiąść umiejętność wydmuchiwania nosa, dziecko może na przykład rozdmuchiwać nosem pocięte kolorowe papierki, piórka, kłaczki waty…
Bardzo ważne jest, aby dziecko wiedziało, że powinno wydmuchiwać najpierw jedną, a później drugą dziurkę nosa. Nie robi się tego jednocześnie! Może to bowiem doprowadzić do stanów zapalnych zatok, ale również mieć niekorzystny wpływ na słyszenie ze względu na prawdopodobieństwo wystąpienia zapalenia ucha środkowego.
Zaleca się również ostrożność w częstym i długotrwałym stosowaniu inwazyjnych preparatów do oczyszczania nosa. Z pewnością najbezpieczniejsze są roztwory wody morskiej lub sól fizjologiczna.
Justyna Chudyka-Dobies
Jagoda Szor-Skowronek